۵ رمان مشهور عباس معروفی

عباس معروفی یکی از نویسندگان دوران معاصر به شمار می‌آید. او در ۲۷ اردیبهشت سال ۱۳۳۶ در تهران به دنیا آمد. آثار عباس معروفی به پنج دسته کلی رمان، مجموعه داستان، نمایشنامه، شعر و مقالات تقسیم می‌شود.

آغاز فعالیت ادبی عباس معروفی را می‌توان در دهه شصت و چاپ رمان « سمفونی مردگان » دانست. در آن زمان فعالیت‌های ادبی عباس معروفی زیر نظر اساتید بزرگی همچون هوشنگ گلشیری و محمدعلی سپانلو صورت می گرفت.

نام عباس معروفی همواره با چالش های سیاسی در کشور همراه بوده است به گونه ای که پس از توقیف نشریه گردون که به همت خود او فعالیت می‌کرد، ایران را به مقصد آلمان ترک کرد.

در ادامه با ۵ اثر پرطرفدار و جذاب از عباس معروفی بیشتر آشنا می شویم:

۵. سمفونی مردگان

این کتاب که در سال ۲۰۰۱ و توسط بنیاد غیرانتفاعی کگدوپ موفق به کسب جایزه فلسفی ادبی سورکامپ شد، به زبان‌های انگلیسی و آلمانی ترجمه شده است.

سمفونی مردگان داستان زندگی خانواده ای سنتی در اردبیل است که رندگی آن‌ها با مشقت و سختی زیادی همراه است. شخصیت‌های اصلی این داستان پدر خانواده، آیدین، آیدا و اورهان هستند که هر یک در بازه ای به روایت داستان از منظر خود می‌پردازند.

این داستان با انتقادات و نظرهای موافق و مخالف زیادی همواره همراه بوده است. هفته نامه دی ولت سوئیس درباره این رمان می‌نویسد: قبل از هر چیز باید گفت که سمفونی مردگان یک شاهکار است. بسیاری از منتقدان نیز این اثر را شبیه به داستان خشم و هیاهو اثر ویلیام فاکنر می‌دانند.

۴. سال بلوا

سال بلوا دومین اثر نام آشنای عباس معروفی به شمار می‌آید. نگارش این کتاب در سال‌های ۶۸ تا ۷۱ انجام شد و توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسید.

بسیاری از منتقدان معتقدند کیفیت سال بلوا به اندازه سمفونی مردگان نیست، اما جدای از نظر منتقدان این کتاب به دلیل شخصیت سازی جذاب و روایت تاریخی بخشی از تاریخ معاصر ما (بخشی از جنگ جهانی دوم) تصویرسازی زیبایی در ذهن خوانندگان ایجاد می‌کند.

با توجه به نوع روایت داستان و توجه به زنان در نوشتن این رمان، عباس معروفی تقدیم این رمان را به این صورت انجام داده است و آن را به چند تن از زنان معاصر تقدیم کرده است:

« با احترام و یاد سیمین دانشور و سیمین بهبهانی،کتاب را به مادرم پیشکش می کنم. »

۳. پیکر فرهاد

پیکر فرهاد در سال ۲۰۰۲ برنده جایزه بنیاد ادبی آرنولد تسوایگ شده است.

پیکر فرهاد روایتی متفاوت از دخترک روی قلمدان کتاب بوف کور صادق هدایت است. معروفی درباره نحوه نگارش و ایده اولیه این رمان در انتهای کتاب می‌نویسد:

” شبی در اوایل پاییز ۷۲ در حالی که مشغول نوشتن رمان دیگری بودم، ناگهان حس و حالم تغییر کرد. قلبم فشرده شد و هر چه پرپر زدم که از آن بحران خلاص شوم، نشد. به حالت تسلیم رمان قبلی را جمع کردم. کاغذ تازه روی میز گذاشتم، جوهر خودنویسم را پر کردم و نوشتم. یک سال و خرده‌ای طول کشید و من هر شب ساعت‌ها پشت میز می‌نشستم تا شیره جانم کشیده شود. آدم‌ها در برابرم مجسم می‌شدند، فضاها شکل می‌گرفت، همه چیز و همه‌جا و همه آدم‌ها برایم با اسم و رسم معنا می‌یافتند بی‌آن‌که بخواهم از کسی نام ببرم. برخلاف کارهای گذشته هیچ نقشی از خود بروز ندادم. وقتی رمان را شروع کردم مثل یک اسب وحشی افسارش را پاره کرد و سر به کوه و بیابان گذاشت. زنِ قلمدانِ بوف کور روایت می‌کرد و من فقط واسطه بودم تا این شکل غریزیِ به دور از خِرد بروز کند………..”

۲. فریدون سه پسر داشت

این رمان یکی از سیاسی ترین رمان‌های عباس معروفی به شمار می رود و به همین دلیل هیچگاه نتوانست مجوز نشر را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بگیرد. کلیت داستان درباره زندگی خانواده ای است که نام پدر آن فریدون است و چهار فرزند دارد دقیقا بر خلاف فریدون شاهنامه که فقط سه فرزند داشت. هر کدام از این فرزندان نماد تیپ‌های شخصیتی از افراد بعد از انقلاب اسلامی است و از این جهت به فریدون شاهنامه تشبیه شده است که بعد از آنکه فرزندان فریدون جهان را در دست گرفتند اقدام به فساد در آن کرده و حتی با یکدیگر نیز دشمن شدند.

۱. ذوب شده

ذوب شده روایتگر جامعه‌ی دیکتاتور شاهنشاهی دهه پنجاه ایران است. راوی اصلی این داستان نویسنده ای به نام اسفاری است که تا به حال فقط دو کتاب بدون هیچ نظر سیاسی به چاپ رسانده است ولی به جرم ارتباط با فردی به نام آزاد دستگیر شده و سه سال خانواده و آشنایان از او بی خبر هستند.

حسین برکتی منتقد معاصر درباره اهمیت ذوب شده برای جامعه امروز ما اینگونه می نویسد:

پس از گذشت چندین قرن هنوز اعتقاد بسیاری در جامعه ایرانی برآن است که نظام های سلطه جویانه، دیکتاتور مآبانه بهترین گزینه برای اداری جامعه می باشند. در جامعه ای که ذوب شده به گزارش می گزارد به خوبی نمایش فرجام و انجام این گونه جامعه های نشان داده شده و فعل و انفعالات در این گونه جوامع در مواجه با مستندات، خیالات و بعضا انتقادات به خوبی نشان داده می شود.

شما به عنوان یک علاقمند به ادبیات فارسی و رمان، کدامیک از آثار عباس معروفی را پیشنهاد می کنید؟ خوانندگان پر تعداد تاپ فایو را در انتخاب بهترین کتاب عباس معروفی برای خواندن یاری کنید.